Rosną prawie wszędzie. Popularnie nazywamy je chwastami, a często są to cenne rośliny lecznicze. Poznajcie pożyteczne strony roślin, które często nie są mile widziane w ogrodach. Chwasty to dla jednych rośliny niepożądane, dla innych jadalne, ozdobne, lecznicze. Leśnicy do chwastów zaliczają między innymi robinię akacjową i czeremchę amerykańską, które w ogrodach są roślinami ozdobnymi.
Babka zwyczajna Plantago maior jest rośliną wieloletnią
Rośnie wszędzie – w miastach i na wsi, na polach, w ogrodach, na wysypiskach śmieci, skrajach lasów i brzegach wód. Spośród ośmiu gatunków babek rosnących w Polsce dwa są lecznicze – lancetowata i zwyczajna. Napar z liści pije się w stanach zapalnych błon śluzowych przewodu pokarmowego, w niedostatecznym wydzielaniu lub braku kwasu solnego, w przewlekłym nieżycie żołądka i jelit. Okłady z liści wspomagają trudno gojące się rany, a sok działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo przy użądleniu pszczół, os i trzmieli. Kwiaty zebrane w kłosy kwitną, a owocują od maja do września. Rdest ptasi Polygonum aviculare w Polsce rośnie masowo w miejscach piaszczystych i słonecznych, w miastach i na wsiach, na drogach, polach uprawnych i nieużytkach. Ma cienkie pędy ogromnie odporne na deptanie i uszkodzenia mechaniczne. Jest to spowodowane zawartą w tkankach krzemionką. Podobnie jak u skrzypu krzemionka ta jest rozpuszczalna w wodzie i łatwo przyswajalna. Dlatego rdest może być stosowany w niwelowaniu miażdżycy naczyń, chorobach reumatycznych oraz do zwiększenia odporności organizmu. Oprócz krzemionki zawiera także flawonoidy, garbniki, cukry, kwasy, sole mineralne, witaminy – A, C. Stosuje się ziele zbierane na początku kwitnienia, gdy zawiera najwięcej związków czynnych. Skrzyp polny Equisetum arvense najchętniej rośnie na glebach zasobnych w wilgoć. Surowcem leczniczym są pędy nadziemne wegetatywne, zbierane od połowy lipca do końca sierpnia. Skrzyp jest ważnym źródłem krzemu. Tego pierwiastka ubywa z organizmu człowieka wraz z wiekiem, może to prowadzić do chorób skóry, odwapnienia kości, a nawet zmian nowotworowych, dlatego tak ważne jest uzupełnianie niedoborów krzemu. Skrzyp powoduje również oczyszczenie organizmu z chlorków poprzez swe działanie moczopędne.
Tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris
Podobnie jak pokrzywa, najlepiej rozwija się w miejscach na skrzyżowaniu podziemnych żył wodnych, które są szczególnie niekorzystne dla ludzi. W lecznictwie stosuje się ziele tasznika z uwagi na zawarte w nim liczne flawonoidy, aminy biogenne, garbniki, sole mineralne, witaminę C i K. Jest surowcem stosowanym w leczeniu krwawień. Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica występuje na glebach urodzajnych, bogatych w azot i wilgotnawych. Jest ziołem leczniczym, stosowanym w dolegliwościach reumatycznych, schorzeniach nerek, w anemii, zaburzeniach przemiany materii spowodowanych brakiem mikroelementów, a także w początkach cukrzycy i jako środek ogólnie wzmacniający i zwiększający siły obronne organizmu. Liście pokrzywy zbiera się przed kwitnieniem – wówczas mają najwięcej substancji czynnych. Korzenie zbiera się jesienią lub wczesną wiosną. Mimo że roślinę traktujemy jako chwast, jest niezastąpiona w ogrodzie – poprzez związki chemiczne uwalniane do otoczenia wywiera korzystny wpływ na rośliny rosnące w sąsiedztwie, podnosi ich plon i zwiększa odporność na choroby i szkodniki. Stosowana (w formie wyciągów i gnojówek) jako nawóz wpływa na wzrost roślin i zwiększenie ilości chlorofilu w ich tkankach, a dodawana do kompostów przyspiesza rozkład materii organicznej. Perz pospolity Agropyron repens. Ten uporczywy chwast wieloletni o silnych, nawet kilkumetrowych pędach podziemnych (kłączach) jest również rośliną leczniczą o szerokim zastosowaniu fitoterapeutycznym. Ze względu na dużą zawartość krzemu regeneruje błony śluzowe i skórę, nadając im elastyczność. Działa moczopędnie, oczyszczając organizm z toksyn. Powoduje poprawę przemiany materii. Ma cenne właściwości obniżania poziomu tłuszczu w wątrobie i cholesterolu we krwi. Jasnota biała Lamium album preferuje gleby żyzne, zasobne w próchnicę i wilgotne. Jasnota kwitnie od wiosny do jesieni, najintensywniej w maju i czerwcu, białymi kwiatami rozwijającymi się od dołu łodygi do jej szczytu. Rozrasta się za pomocą rozłogów, zajmując duże powierzchnie. Surowcem leczniczym są kwiaty, w dokładniej same korony kwiatowe, bez zielonego kielicha. Stosuje się je najczęściej w postaci odwaru (kwiaty z wodą ogrzewa się do wrzenia i gotuje 2-3 minuty) w zapaleniach jamy ustnej i górnych dróg oddechowych oraz w ogólnym osłabieniu organizmu.
