Pisano o nim wiersze, pojawiał się również w piosenkach. 🎼🎶🎹🎤🎧 W rodzimej frazeologii uważa się go za symbol zdrowia. Polską nazwę nadał mu w 1889 roku botanik Franciszek Błoński. Grzybiarze potocznie zwykli nazywać ten gatunek ryckiem, rydzykiem tudzież ryżykiem.

Słynący z rudego kapelusza jest jednym z najszlachetniejszych i najsmaczniejszych darów lasu. 🌲🌳🌲🌳🌲

Ci, których sprawne oko dostrzegło go wśród leśnej kniei, mogą się nim zajadać 🍴🍛 w wersji marynowanej, smażonej lub duszonej. Samo zdrowie! Bo rydz to to wyjątkowo smaczny gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych, pogromca drobnoustrojów i prawdziwy rarytas. Co w rzeczywistości kryje się w powiedzeniu ZDROWY JAK RYDZ? Sprawdźmy.

• 👉 Po rydze warto sięgnąć nie tylko ze względu na ich niekwestionowane walory smakowe.
• 👉Czy wiecie, że w kapeluszu rydza znajdziemy szereg witamin m.in. A, B1, B2, C oraz D?
• 👉 Rydze zawierają także laktariowialinę, która jest antybiotykiem niszczącym wiele drobnoustrojów.
• 👉Ponadto jest źródłem soli mineralnych: magnezu, żelaza, cynku, potasu, jodu oraz fluoru.
• 👉Rydze to również niskokaloryczne źródło cennego białka i węglowodanów.
• 📌Mimo sporej zawartości wartości odżywczych, grzyby te dostarczają niewielu kalorii. 100 gramowa porcja to niespełna 40 kcal. Dzięki temu, że rydz stanowi źródło białka składającego się z aminokwasów egzogennych, jest doskonałą propozycją na posiłek dla wegetarian. Grzyb ten dostarcza również sporo błonnika, jednak występuje on w formie chityny, która wymaga od naszego organizmu dużego wysiłku w procesie trawienia. Warto nadmienić, że względu na zawartość witaminy D, grzyby te są ważnym uzupełnieniem diety w okresie jesienno-zimowym.

GDZIE SZUKAĆ RYDZÓW?

🌲 Mleczaj rydz to grzyb występujący w lasach na terenie całej Polski. Są jednak dość wybredne i pojawiają się tylko w czystych warunkach środowiskowych. Zazwyczaj można je spotkać w świerkowych lasach i liściastych gajach, najczęściej w sąsiedztwie sosen. Najlepiej rozwijają się na podłożach piaszczystych, które znajdują się na skraju lasów i obszarów trawiastych o dość dobrej ekspozycji na słońce. 🌞 Poza naszym krajem jest bardzo popularny w Hiszpanii – szczególnie uwielbiają go mieszkańcy Katalonii. KIEDY ZBIERAĆ? 🍁🍂 Sezon na rydze przypada na lato, a trwa do jesieni. Pierwsze owocniki możemy spotkać na przełomie lipca i sierpnia, a ostatnie nawet pod koniec listopada. Warto więc wykorzystać cieplejsze jesienne dni na leśne wędrówki i poszukiwania pręgowanych kapeluszy.

JAK ROZPOZNAĆ?

• ✅ W przypadków młodych grzybów kapelusz jest delikatnie wypukły. W miarę wzrostu staje się wklęsły, zaś na jego środku pojawia się wgłębienie. Starsze grzyby charakteryzuje lejkowaty kapelusz, którego brzegi są podwinięte. W zależności od dojrzałości owocnika kapelusz będzie w rożnych odcieniach barwy pomarańczowej, czasem z akcentem koloru zielonego. Z całą pewnością znakiem charakterystycznym tego gatunku grzybów są ciemniejsze pręgi zdobiące powierzchnię kapelusza. Kapelusze w kolorze jesieni; charakterystyczne rudo-czerwone lub lekko pomarańczowe mają z reguły ok. 10 cm średnicy. Na ich kleistej powierzchni znajdują się delikatne kręgi o nieco ciemniejszym zabarwieniu. Ukryte pod kapeluszem blaszki mają kolor pomarańczowy i są dość gęsto rozmieszczone. Pod wpływem ucisku lub uszkodzenia zmieniają kolor na zielony. Owocniki młodych rydzów są nieznacznie wypukłe, zaś z wiekiem stają się szerokie, a ich środek jest lekko wgnieciony, czasami wręcz lejkowaty.
• ✅ Delikatna nóżka; trzon rydza ma z reguły ok. 5 do 7 cm wysokości i ok. 2,5 cm średnicy. Jego kształt przypomina walec, który jest zwężony u podstawy; przy kapeluszu jest nieco szerszy, a zwęża się ku dołowi. Ma taką samą barwę jak owocnik, zaś na jego powierzchni można dostrzec niewielkie wyżłobienia. Jest on niezwykle delikatny i łamliwy, dlatego łatwo jest go uszkodzić podczas zbiorów.
• ✅ Kapelusz i trzon mają zazwyczaj ten sam odcień, niekiedy trzon jest delikatnie jaśniejszy.
• ✅ Miąższ zwarty i kruchy - źródło smaku.

Kryjący się w owocnikach i ogonkach rydzów łagodny w smaku miąższ o grzybowym zapachu ma kolor biały. Jedynie płytko pod skórką trzonu jest pomarańczowy. Przekrojony nożem puszcza mleczny sok o rudawym zabarwieniu i łagodnym smaku z nutą goryczy. Pod wpływem powietrza zmienia barwę na zieloną.

JAK PRZYRZĄDZAĆ?

🍴Rydze doskonale sprawdzają się jako składnik różnego rodzaju marynat na bazie octu lub soli. 🍴Ponadto świeżo zebrane owocniki można wykorzystać do smażenia bezpośrednio na tłuszczu lub po wcześniejszym panierowaniu. 📌Ze względu na budowę i właściwości grzybów nie poleca się ich do suszenia. 🍄 Uwaga na sobowtóry Wybierając się na poszukiwania rydza, należy wystrzegać się jego silnie toksycznych sobowtórów. Kilka gatunków mleczaja jest łudząco podobna do rydza i zazwyczaj rośnie w sąsiedztwie sosen i jodeł. Ich miąższ jest wypełniony czerwonym sokiem.

• ☠Szczególne zagrożenie dla zdrowia stanowi mleczaj wełnianka (Lactarius torminosus). Jego miąższ jest bardziej różowy niż rudoczerwony miąższ rydzyka. Co ważne, wypływający z niego sok nie zmienia koloru, zaś sam smak jest mocno nieprzyjemny, wręcz palący.
• ☠Należy unikać również toksycznej olszówki, zwanej krowiakiem podwiniętym (Paxillus involutus). Grzyb ten po uszkodzeniu nie wydziela rudawego mleczka, które z czasem przybiera zieloną barwę. Zamiast tego przebarwia się na kolor czerwonobrązowy.
• 📌Mniej wprawieni grzybiarze, w razie jakichkolwiek wątpliwości, powinni skorzystać z pomocy najbliższej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Pracownicy tej instytucji mają obowiązek udzielić pomocy w zakresie określenia przynależności gatunkowej zebranych grzybów.

RYDZE W KUCHNI

Rydze od wieków są niezwykle popularne w polskiej kuchni. Smakują wyśmienicie zarówno w wersji smażonej, jak i marynowanej w słodko-kwaśnej zalewie na bazie octu. Najsmaczniejsze są rydze smażone na maśle. Należy jednak pamiętać, jak już wspominałam wcześniej, że grzyby te nie nadają się do suszenia. Jako, że zawierają sporo białka, należy je skonsumować lub przetworzyć jak najszybciej po zebraniu.

🍛Oto prosty przepis na słynne rydze z dodatkiem masła:

Składniki:

• 1 kg młodych kapeluszy rydzów
• 30 dag masła
• Sól kamienna

Przygotowanie:

Świeżo zebrane rydze należy dokładnie przebrać, wybierając najładniejsze okazy, a następnie oczyścić. Po tym zabiegu wrzucamy do rondelka połówkę kostki masła i je podgrzewamy do momentu, aż się rozpuści. Następnie osuszamy umyte kapelusze i wkładamy je do rondla bezpośrednio na rozpuszczone masło. Wszystko podduszamy i solimy. Poddane obróbce termicznej rydze układamy później w gorących sterylnych słoikach i polewamy odrobiną stopionego masła. Następnie zamykamy słoiki i umieszczamy je w naczyniach z ciepłą wodą. Kiedy doprowadzimy je do wrzenia, utrzymujemy taką temperaturę przez 60 minut. Po tym czasie wyjmujemy słoiki z wody i zostawiamy luzem, aż ostygną, najlepiej w chłodnym i zacienionym pomieszczeniu. Tak przygotowane grzyby smażymy na maśle, w którym je wcześniej konserwowaliśmy.