Mlecz jest powszechnie spotykaną rośliną, która często uznawana jest za chwast. Tymczasem trzeba wiedzieć, że ma wiele ciekawych właściwości i zastosowań.

Co warto wiedzieć o mleczach?

Mniszek lekarski potocznie nazywany jest u nas mleczem, choć właściwy mlecz to inna roślina – Sonchus, z rodziny astrowatych. Mniszek posiada charakterystyczne dolne liście, tworzące tzw. różyczkę oraz kulisty owocostan, czyli popularny dmuchawiec. Mniszek lekarski jest powszechnie spotykany, ma wyjątkowe, niedoceniane właściwości i ciekawe zastosowania.

Oto niektóre z nich:

1. Zarówno liście, jak i płatki mniszka można wykorzystywać do sporządzenia sałatek, pożywnych zup lub herbat. Mniszek jest zdrowy, aromatyczny oraz powszechnie dostępny, dzięki czemu może zastępować typowe mieszanki sałat dostępne w sklepach. Świeże liście zawierają wiele cennych substancji, w tym dużą dawkę magnezu, dzięki czemu poprawiają pracę układu nerwowego i mięśni. Oczywiście najlepiej używać roślin, które rosną na czystych, ekologicznych łąkach, z dala od ruchliwych ulic. Można także wykorzystywać roślinę do zaparzania zdrowych i pożywnych herbat –te szczególnie popularne są w Japonii. Nadają się do tego zarówno kwiaty, jak i młode liście oraz korzenie. Pamiętajmy, że jeśli suszymy roślinę, najlepiej przechowywać ją w zacienionym miejscu w temperaturze nie wyższej niż 30 stopni.
2. Mniszek należy do roślin bardzo skutecznie oczyszczających organizm oraz wzmacniających odporność – zapobiega awitaminozie i alergii, a także wspomaga odchudzanie. Ponadto obniża poziom cholesterolu. Warto wiedzieć, że najwięcej substancji biologicznie aktywnych znajduje się w korzeniach mlecza – a są to: trójterpeny, gorycze, fitosterole, wielocukry (pektyna i inulina), żywice, kwasy organiczne, garbniki, prowitamina A, witamina C, nieco witaminy E, a także sporo soli mineralnych, zwłaszcza potasu i żelaza, poza tym fosfor i wapń.
3. Aby oczyścić organizm i wspomóc odchudzanie, można wykorzystać liście mniszka do sporządzenia koktajli – wystarczy włożyć do blendera kilka umytych liści, dodać jabłko lub gruszkę, awokado oraz cytrynę lub grejpfrut. Całość miksujemy kilka minut, aż do uzyskania delikatnego, jednolitego napoju. Nalewka z korzeni mniszka była przez nasze prababcie używana do usuwania piegów i przebarwień skóry i jako środek poprawiający wygląd skóry. Co ciekawe, korzeń służył kiedyś także do sporządzania pobudzającego napoju, który był stosowany zamiast kawy – poprawiał nastrój i dodawał energii, nie podnosząc przy tym ciśnienia. Poza tym kwiaty mniszka świetnie nadają się do sporządzania domowych win – zapewniając piękny kolor i wyjątkowy smak w połączeniu z cytryną i pomarańczą.
4. Mniszek od wieków uważany był za afrodyzjak, działający zarówno na mężczyzn, jak i na kobiety. Z tego powody niegdyś unikano podawania pannom z dobrych domów jakichkolwiek potraw czy napojów zawierających choć odrobinę mniszka. Nazywany był nawet „męską stałością” z powodu mocy pobudzania libido płci męskiej.
5. Pod koniec 2013 roku znany producent opon wraz z Instytutem Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer (IME) z Aachen ogłosili, że są o krok od rozpoczęcia przemysłowej produkcji gumy z uprawianego na masową skalę mniszka lekarskiego. Dzięki nowoczesnym metodom upraw stała się możliwa produkcja naturalnej gumy z korzeni mniszka. Dotychczas prace prowadzone były w warunkach laboratoryjnych. Jednak niedawno, w placówce IME w niemieckim Munster, rozpoczęto budowę instalacji, która umożliwi produkcję naturalnej gumy na większą skalę. Wytwarzanie gumy z korzeni mniszka lekarskiego okazało się być w znacznie mniejszym stopniu zależne od warunków pogodowych, niż ma to miejsce przy drzewach kauczukowych. Mniszek jest rośliną na tyle mało wymagającą, że może być sadzony na dotychczasowych nieużytkach. Uprawa mniszka blisko miejsc jego przetwarzania pozwoli też na znaczne zredukowanie emisji zanieczyszczeń oraz wydatków na transport surowców.
6. Roślina ta zapobiega powstawaniu i rozwijaniu się bardzo wielu chorób, w tym miażdżycy. W istotny sposób usprawnia pracę mózgu, naturoterapeuci leczyli nim m.in. porażenie mózgowe u dzieci. Pomaga też przy kłopotach trawiennych – przy złej przemianie materii, zaparciach czy otyłości. Dobrze sprawdza się przy walce z hemoroidami, cukrzycą, a także reumatyzmem, gośćcem i chorobami nerek (np. kamicy i skąpomoczu). Mniszek lekarski stosowany jest też przy chorobach skórnych, np. egzemie, łuszczycy, trądziku i schorzeniach stawów.
7. Napar z mniszka może być stosowany jako środek obniżający poziom glukozy, wystarczy użyć około 3 łyżeczek suszu z kwiatów mniszka i zaparzać kilkanaście minut. Napój po odcedzeniu najlepiej pić raz lub dwa razy dziennie.
8. Okłady ze świeżych liści lub soku znajdującego się w łodygach ułatwiają zwalczanie brodawek i kurzajek, a także przyspieszają proces gojenia się skóry i poprawiają jej koloryt.