Wielkimi krokami zbliżają się ważne święta, które trudno wyobrazić sobie bez.... Można tu wymienić wiele potraw, wszystkie pyszne, a jednak jest coś, co pomoże jeszcze ich smak "podkręcić". Smak chrzanu znamy chyba wszyscy. Ale warto poznać również jego właściwości, a także dowiedzieć się, jak go uprawiać w ogrodzie.

Chrzan w kuchni

Chrzan to wyjątkowo popularna roślina przyprawowa, dlatego można ją znaleźć niemal w każdej kuchni. Jego ostry, pikantny smak doskonale komponuje się z wędlinami i różnymi gatunkami mięs, podawanych zarówno na ciepło jak i na zimno. Znakomicie pasuje też do ryb, twarogów, jaj i surówek. Można go również dodawać do past i sosów (stanowi bazę popularnego sosu chrzanowego) oraz do masła. Chcąc nieco złagodzić jego smak, warto dodać do niego sok z cytryny, śmietanę lub jabłka. W kuchni oprócz korzenia, wykorzystuje się też młode liście chrzanu. Mają one łagodniejszy smak i delikatniejszy aromat (idealne do surówek oraz past). Korzeń chrzanu wraz z liśćmi to również ważny składnik marynat octowych (np. do ogórków).

Na co pomaga chrzan?

Chrzan to jednak nie tylko pikantna i aromatyczna przyprawa, ale też bardzo zdrowe i wartościowe warzywo. W jego korzeniach i liściach można znaleźć wiele cennych substancji odżywczych takich jak np. minerały (m.in. siarka, potas, wapń, żelazo, fosfor, magnez, sód, miedź), witaminy (A, C, K i wit. z grupy B), glikozydy (głównie lecznicza sinigryna), olejki eteryczne i cukry. Dzięki nim chrzan wykazuje właściwości odkażające i rozgrzewające, a także grzybobójcze, bakteriobójcze i antywirusowe, przez co może zapobiegać infekcjom. Chrzan wzmacnia serce, poprawia krążenie, wzmaga apetyt, a także ułatwia trawienie i poprawia pracę jelit. Działa też lekko moczopędnie, dzięki czemu wspomaga pracę nerek i układu moczowego. Liście chrzanu mają właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne, dlatego można je stosować w postaci okładów na bolące stawy lub kości. Leczniczy chrzan – o tym pamiętaj! Zanim jednak sięgniemy po chrzan w celach leczniczych, musimy pamiętać, że najwartościowszy jest zaraz po zbiorach. Po starciu korzeń należy zużyć jak najszybciej lub krótko przechowywać go w lodówce, w szczelnie zamkniętym, szklanym naczyniu. Niestety, z dobroczynnych właściwości chrzanu nie każdy może korzystać. Przeciwwskazaniem do jego stosowania są m.in. stany zapalne żołądka, choroby nerek i wątroby, wrzody oraz alergie pokarmowe. Z ilością spożywanego chrzanu też nie należy przesadzać, gdyż jego nadmiar może powodować podrażnienie żołądka, wymioty oraz reakcje alergiczne.

Chrzan w ogrodzie – uprawa pod kontrolą

Pomimo, iż chrzan jest bardzo wartościową i cenioną rośliną przyprawową, rzadko bywa uprawiany w ogrodach. Jeśli już pojawia się na działce, traktowany jest zwykle jak uciążliwy chwast i tępiony. Trudno się jednak dziwić jego złej sławie, gdyż istotnie jest rośliną wyjątkowo ekspansywną. Kiedy już raz zagości w ogrodzie, nie opuści go przez wiele lat, nawet wtedy, gdy będzie systematycznie usuwany. Chrzan rozrasta się za pomocą korzeni i robi to tak skutecznie, że pozostawiony bez kontroli w ciągu kilku lat może opanować sporą cześć działki. Jego pozbycie się z ogrodu jest bardzo trudne, gdyż roślina może odradzać się z każdego kawałka korzenia, pozostawionego w ziemi. Aby uniknąć problemów z inwazją chrzanu, zamiast bezpośrednio w gruncie, można uprawiać go w pojemnikach, ograniczających rozrost korzeni. Ponieważ jednak chrzan korzeni się głęboko, najlepsze będą do tego celu szerokie rury drenarskie (najlepiej ceramiczne, zapewniające wymianę gazową i odpływ wody), które nie tylko poskromią jego zapędy, ale też pozwolą nam uzyskać ładne, proste korzenie.

Czego potrzebuje chrzan - warunki uprawy

Jeśli jednak odpowiednio się przygotujemy, możemy spróbować jego uprawy, tym bardziej, że jest rośliną tolerancyjną i mało wymagającą. Lubi stanowiska słoneczne, ale poradzi sobie też w półcieniu. Preferuje gleby żyzne i głęboko uprawione, ale urośnie też na każdej, typowej glebie ogrodowej. Nie toleruje jedynie suszy, dlatego należy przeznaczyć pod jego uprawę gleby piaszczysto-gliniaste, które najlepiej utrzymują wilgoć. Nie powinno się też uprawiać go po roślinach kapustnych, gdyż należy do tej samej rodziny botanicznej. Najlepszą porą na sadzenie chrzanu jest wczesna wiosna (kwiecień). Sadzonki w postaci kawałka korzenia (ok. 20-30 cm), powinny być zdrowe i dorodne. Należy posadzić je pionowo, pozostawiając nad ziemią fragment korzenia z wierzchołkiem wzrostu (ok. 3-5 cm). Pierwsze zbiory można przeprowadzać już jesienią lub wiosną następnego roku.