W tym artykule przedstawimy jedną z najstarszych technik obróbki żywności. W restauracjach najczęściej tą metodą przygotowuje się łososia znanego jako gravlax. Filety pekluje się w mieszaninie soli i cukru z dodatkiem cytrusów i koperku, ale przepisów na to danie jest tyle co kucharzy. Dodaje się przeróżne przyprawy, białe wino, owoce, buraki czy kapustę czerwoną by osiągnąć niezwykły kolor ale również smak i teksturę mięsa. Natomiast bardziej z domowych przepisów kiedy słyszymy nazwę peklowanie, na myśl przychodzą nam domowe wędliny.
Ale po kolei, czym jest peklowanie i co ze sobą niesie?
Peklowanie jest chemicznym zabiegiem utrwalania żywności polegającym na działaniu środków peklujących w postaci azotanów i azotynów na mięso. Oddziaływanie tych związków chemicznych odbywa się najczęściej z równoczesnym udziałem chlorku sodu (NaCl) czyli soli, w postaci odpowiednio skomponowanej mieszanki peklującej, która może być stosowana bezpośrednio poprzez wprowadzenie na mięso lub jako solanka peklująca powstająca po rozpuszczeniu w wodzie.
Ze względu na formę stosowania środków peklujących wyróżnia się peklowanie suche lub mokre (nastrzykowe, zalewowe, kombinowane) oraz metodę peklowania uwzględniającą ich wzajemną kombinację (peklowanie mieszane).
Celem peklowania jest:
- utrwalenie różowoczerwonej stabilnej barwy mięsa
- wytworzenie typowego aromatu i smaku peklowniczego
- zahamowanie rozwoju niepożądanych drobnoustrojów
- spowolnienie procesów utleniania
Historia peklowania
Utrwalanie mięsa przy wykorzystaniu soli jest jedną z najstarszych i najbardziej popularnych metod konserwowania mięsa obok suszenia i wędzenia. Znane było już około 4000 lat przed naszą erą - zarówno w Chinach, jak i w Egipcie. Ten sposób utrwalania mięsa był stosowany również przez Arabów, a później przyjął się w Europie, gdzie pierwsi zastosowali je Grecy, a następnie Rzymianie. Stąd solenie rozprzestrzeniło się na kraje leżące w basenie Morza Śródziemnego. Solenie mięsa i ryb znane było od bardzo dawna również w Anglii, Holandii i i krajach nordyckich. Metody solenia udoskonalił w latach dziewięćdziesiątych XIV wieku rybak flandryjski Pokel, od którego nazwiska pochodzi termin "peklowanie".
Dwie podstawowe metody peklowania.
Peklowanie na mokro
To także najłatwiejszy sposób przygotowania mięsa. Peklowanie na mokro polega na umieszczeniu wybranego mięsa w solance, czyli roztworze soli, saletry i cukru z dodatkiem wybranych przypraw . Solanka w procesie peklowania jest niezbędna – zadaniem zawartej w niej soli jest wyciągnięcie z peklowanego mięsa wody, dzięki czemu zostaje zahamowany rozwój bakterii. Peklowanie na mokro to po prostu trzymanie mięsa w solance odpowiednią ilość czasu – w zależności od mięsa może być to od kilku do nawet kilkunastu godzin a nawet dni. Najczęściej peklowane na mokro mięso później się po prostu gotuje, piecze lub wędzi– proces peklowania wydobywa niezwykle bogaty aromat przypraw, w których mięso było moczone. Najznakomitszym przykładem peklowania na mokro jest pastrami. Mostek wołowy pekluje się co najmniej 7 dni, następnie wędzi a na koniec gotuje na parze. Smak i tekstura mięsa warta jest jednak tak długiego czekania.
Peklowanie na sucho
To nic innego jak wcieranie w wybrane mięso wcześniej przygotowanej mieszanki soli, saletry, cukru i przypraw. Najprostsze peklowanie to po prostu marynowanie ciepłą solą mięsa – wystarczy tylko sól uprażyć na patelni, a potem wetrzeć w umyte wcześniej mięso. Potem należy po prostu tak natarte mięso umieścić w naczyniu i przykryć, a następnie przenieść w chłodne miejsce. Długość peklowania zależy od rodzaju, a także wagi mięsa – zazwyczaj trwa to od kilku godzin do nawet kilku dni. Peklowane na sucho mięso świetnie nadaje się do wędzenia, a także dojrzewania. Peklowanie na sucho to proces konieczny jeśli chcemy przygotować długo dojrzewające wędliny lub łososia Gravlax.
Środki peklujące
Do najważniejszych środków peklujących stosowanych w domowych wyrobach zaliczyć należy:
- sól kuchenną (warzoną oraz kamienną)
- peklosól
- saletrę
- nitryt (azotyn sodu)
- cukier
- wodę