Zacznijmy od definicji według wikipedii:
“Koszerność, kaszrut (z hebr. כשרות, od כשר – dosł. właściwy) – pojęcie odnoszące się do reguł obowiązujących w prawie żydowskim (halacha), określających rodzaje produktów dozwolonych do spożywania (pokarmy, napoje i leki) oraz warunki, w jakich powinny być produkowane oraz spożywane. Niekiedy pojęcie koszerności rozciągnięte bywa także poza produkty spożywcze i wówczas oznacza spełnienie określonych wymogów religijnych także w odniesieniu do innych produktów i przedmiotów; np. teksty liturgiczne są koszerne jedynie wówczas, gdy nie ma w nich tzw. kleksów; dla zapewnienia koszerności mezuzy konieczne jest sporządzenie jej przez sofera, zaś aby talit był koszerny, nie może w nim brakować żadnego z cicitów (frędzli) itd. Zasady koszerności wywodzą się z Tory (Pięcioksięgu Mojżeszowego), zostały uściślone w Torze ustnej (Miszna i Talmud). Są one ściśle przestrzegane przez ortodoksyjnych żydów. Żydzi wyznający judaizm reformowany, konserwatywny i rekonstrukcjonistyczny odrzucają lub znacznie liberalizują przepisy halachy, w tym także dotyczące pokarmu. Nadzór nad przestrzeganiem koszerności w produkcji żywności jest zadaniem rabinów, którzy jednak często różnią się w interpretacjach albo nawet wydają rozbieżne orzeczenia.”
Co właściwie jest koszerne?
mięso od zwierząt “przeżuwających” **,
mających „rozszczepione kopyto” **,
stworzeń wodnych mających płetwy i łuski,
wybranych gatunków ptaków i szarańczy **,
mleko i jaja (pochodzące od zwierząt, których mięso jest koszerne),
miód,
owoce pochodzące z drzew mających co najmniej trzy lata,
specjalnie przygotowywane wino ***,
czysta wódka bez dodatków smakowych czy barwników, produkowana ze zbóż lub ziemniaków,
sól (sprzedawana bez żadnych dodatków).
** Nie dotyczy to jednak krwi oraz niektórych części zwierząt (np. nerwu kulszowego).
*** Wino również może zostać uznane za koszerne, lecz aby to się stało należy podczas jego produkcji przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim musi być on wykonywany przez Żydów religijnych, z wyłączeniem kobiet. Dotyczy to zarówno dbania o krzewy, zbiorów i butelkowania. Oprócz tego w danym miejscu poza krzewami nie można uprawiać innych roślin, a winogrona można zbierać dopiero od czwartego roku owocowania krzewów. Mało tego, przy otwarciu nowej butelki pewną małą jego porcję należy wylać, a sama winnica co siódmy rok powinna odpoczywać. Co więcej, wszystkie urządzenia wykorzystywane do jego produkcji powinny być używane jedynie do koszernego wina.
To jakie są te zasady?
Można spożywać tylko produkty koszere. Produkty mięsne nie mogą być spożywane razem z produktami mlecznymi, a posiłki te powinna dzielić kilkugodzinna przerwa. Zależy ona od stopnia ortodoksji, jednak standardowo wynosi ona sześć godzin. Wielu bardzo ortodoksyjnych Żydów uważa, że powinna ona trwać co najmniej dobę. Zasada ta wymusza również stosowanie w kuchni dwóch kompletów garnków, naczyń i innych sprzętów kuchennych, osobno na produkty mięsne i resztę. Spożywać nie można zwierząt padłych ani ze skazą, a z ciała zwierzęcia należy usunąć jak największą ilość krwi poprzez namaczanie i solenie.
Ubój rytualny
Wspomniałem, że ortodoksyjny Żyd nie może jeść krwii… więc jak sprawić, żeby mięso było koszerne? Musi ono pochodzić z uboju, którego zasady są ściśle określone. Wykwalifikowany rzezak (szojchet) ostrym, nie ząbkowanym nożem przecina płynnym ruchem żyły i tętnice szyjne zwierzęcia oraz przełyk i krtań, bez wcześniejszego ogłuszania, pozwalając wykrwawić się zwierzęciu. W ostatnich latach coraz częściej mówi się o uboju rytualnym jak o niehumanitarnym, przez co zabroniono go w niektórych krajach, między innymi Danii, Norwegii i Szwecji.
Potrzebny certyfikat
Dawniej, gdy jedzenie było wyrabiane w domach, domownicy mogli mieć pewność, że jest ono koszerne. W dzisiejszych czasach, technologie produkcji żywności są na tyle zaawansowane, że jedynie eksperci w dziedzinie koszerności wiedzą, czy przetworzone jedzenie jest w stu procentach koszerne. Dlatego też powstał specjalny certyfikat koszerności. Posiadają go produkty, które otrzymały poświadczenie koszerności od rabina lub agencji nadzoru koszerności… tyle zachodu, żeby w spokoju i z “czystym sumieniem” zjeść obiad.
