Czarny bez - Idealny na obrzęki, żylaki, przeziębienia... W naszych, europejskich warunkach czarny bez jest to krzew lub niewielkie drzewo z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliacae).

W Polsce jest krzewem bardzo pospolitym. Osiąga wysokośc do 5 m.

Kwiaty promieniste, białe, średnicy 6 - 9 mm o silnym nieprzyjemnym zapachu. Owoc kulisty, 3 - 6 nasienny, prawie czarny, średnicy 4 - 6 mm i pojedynczy jest bardzo podobny do jagody. Do celów leczniczych zbiera się w czerwcu rozkwitające kwiatostany i suszy na półkach, rozłożone cienką warstwą w miejscach zacienionych i przewiewnych. Po wysuszeniu przeciera się kwiatostany przez sita i odrzuca szypułki. W sierpniu/wrześniu zbiera się dojrzałe owoce, gdy nabiorą lśniącej czarnej barwy. Ścina się całe kiście owoców i suszy w ogrzewanej suszarni. Potem przeciera się przez sita i odrzuca szypułki. Znaczenie w lecznictwie mają też liście. Związki czynne W kwiatach bzu wystepują flawonoidy (rutyna, kwercetyna, astragalina), kwasy wielofenolowe (kawowy i chlorogenowy), kwasy organiczne (walerianowy i ferulowy), garbniki, ślady olejku eterycznego, nieznany bliżej związek napotny, produkty rozpadu glikozydu sambunigryny i sole mineralne.

Działanie

• Kwiaty bzu czarnego działają napotnie, jako skutek działania na ośrodki regulujące wydzielanie potu.
• Mają właściwości moczopędne, które przypisuje się obecności flawonoidów.
• Uszczelniają ściany naczyń krwionośnych oraz zwiększają ich elastyczność, dzieki obecności związków o własnościach witaminy P (rutyny).
• Zapobiegają też przenikaniu osocza i krwinek czerwonych na zewnątrz drobnych naczyń tętniczych (włośniczek).
• Owoce bzu czarnego mają łagodne działanie napotne, moczopędne i przeczyszczające.
• Usuwają z organizmu wraz z potem, moczem i kałem szkodliwe produkty przemiany materii oraz egzogenne toksyny - bakteryjne, wirusowe i in.
• Mają działanie przeciwbólowe polegające na opóźnianiu reakcji na ból pochodzenia ośrodkowego mózgu).
• Wykryto w liściach bzu substancje zwiększające odporność na choroby zakaźne.

Działania niepożądane

W dawkach terapeutycznych surowiec nie wywołuje działania szkodliwego Zastosowanie Odwary z kwiatów bzu czarnego stosuje się wewnętrznie jako środek napotny w chorobach z podwyższoną temperaturą ciała, jako lek moczopędny oraz w chorobach przebiegających ze zwiększeniem przepuszczalności naczyń włosowatych naczyń krwionośnych - katarze, obrzękach. Zewnętrznie służą do płukania gardła w anginie, zapaleniach jamy ustnej i gardła, do okładów w zapaleniach spojówek i brzegów powiek. Odwary z owoców podaje się doustnie jako środek odtruwający i ułatwiający usuwanie z organizmu szkdliwych produktów przemiany materii - zwłaszcza w chorobie gośccowej, chorobach zakaźnych, niektórych schorzeniach skórnych. Stosuje się je jako lek przeciwbólowy w rwie kulszowej, zapaleniu nerwu trójdzielnego i bólach neurologicznych.

Przetwory:

• Odwar z kwiatów bzu

1 - 1 1/2 łyżki kwiatów zalać 1 szklanką zimnej wody, doprowadzić do wrzenia i gotować łagodnie pod przykryciem przez 3 min. Odstawić na 15 min. i przecedzić. Pić 1/3 - 1/2 szklanki 2 - 3 razy dziennie pomiędzy posiłkami jako środek moczopędny, a jako napotny i przeciwgorączkowy wypić wieczorem po posiłku szklankę odwaru z dodatkiem 1 - 2 łyżek syropu malinowego.

• Odwar z owoców bzu

1 - 2 łyżki owoców zalać 1 szklanką wody zimnej. Ogrzewać do wrzenia i gotować powoli pod przykryciem 5 min. Odstwiić na 15 min. i przecedzić. Pić 1/3 szklanki 2 - 4 x dziennie między posiłkami jako środek moczopędny lub 1/2 - 2/3 szklanki po jedzeniu jako środek przeciwbólowy i ułatwiający wypróżnianie. Działanie przeciwbólowe można zwiększyć dodając 1 - 2 łyżki soku z owoców bzu czarnego. W przypadku nerwobólu lub migreny sporządzić odwar z 4 łyżek owoców w 1 1/2 szklanki owoców bzu.

• Sok z owoców bzu

Dojrzałe, umyte i przebrane owoce bzu czarnego ogrzewać w naczyniu, stale mieszając, aż pękną i puszczą sok. Rozetrzeć je wówczas na miazgę i małymi porcjami wyciskać w płóciennym woreczku. Otrzymany sok pozostawić do odstania, przecedzić, dodać cukru w proporcji 1 : 1, gotować powoli kilka minut i rozlać do naczyń. Pozostały miąższ włożyć do naczynia, dodać cukru, gotować powoli kilka minut i powidła przełożyć do słoików. Sok pić 2 - 3 razy dziennie po 1 - 2 łyżek jako środek pomocniczy w nerwobólach, zapaleniach korzonków nerwowych, również w grypie, przeziębieniach i lekkich zaburzeniach trawiennych. Powidła spożywać w tym samym celu 1 - 4 razy dziennie po 1 łyżeczce.

Autorem powyższych przepisów jest lekarz - Andrzej Janus, absolwent WAM. W 2001r zaprzestał wykonywania zawodu lekarza medycyny akademickiej i całkowicie poświęcił się medycynie naturalnej. Obecnie jego praca polega na przekazywaniu ludziom swojej wiedzy, wdrażaniu w życie zasad szeroko rozumianej profilaktyki oraz przywracaniu równowagi w wewnętrznym środowisku organizmu. Mnie do tej pory znane były nieco inne właściwości czarnego bzu. Wiem, że sok z czarnego bzu rozprawi się z przeziębieniem oraz zwalczy syndrom dnia następnego. Z czarnego bzu można też przygotować syrop i nalewkę, których właściwości są nieocenione.

Czym jest czarny bez?

Moja prababcia - zielarka pisała o nim, że to naturalny antybiotyk, którego prozdrowotne działanie wykorzystywano od wieków. Zbiera się zarówno kwiaty, jak i owoce czarnego bzu. Czarny bez (inaczej dziki bez) to cudowna roślina o wszechstronnych właściwościach, stosowany był z powodzeniem w medycynie ludowej. Z zielników po prababce wyczytałam, że przyrządza się z niego sok, syrop i nalewkę. Owoce czarnego bzu pomogą zwalczyć gorączkę, złagodzą kaszel, a dzięki zawartości witamin i soli mineralnych wzmocnią organizm i wesprą go w walce z przeziębieniem. Krzaki czarnego bzu pokryte są ozdobnymi, białymi kwiatami, które nie zachwycają zapachem. Podobnie jest z czarno-fioletowymi owocami - one również nie smakują najlepiej. Ich cudowną moc natomiast od wieków doceniają zielarze. Co według mojej prababci można przygotować z owoców i kwiatów czarnego bzu? Czarny bez - sok Sok z czarnego bzu ma właściwości napotne, moczopędne, zwalczy gorączkę i rozprawi się z wirusem. Z powodzeniem jest także stosowany na kaca, ponieważ ma działanie odtruwające i oczyszczające.

Sok z dzikiego bzu - przepis: 1 kg dojrzałych owoców czarnego bzu, 1 kg cukru, 1 litr wody.

Owoce czarnego bzu trzeba zalać wodą z cukrem i gotować przez 2 godziny. Powstały sok odcedzamy i ponownie gotujemy na małym ogniu przez godzinę. Zawartość przelewamy do słoików i obracamy do górny dnem. Pasteryzacja powinna trwać ok. 15 minut. Do soku z czarnego bzu można dodać cytrynę, limonkę lub jabłko. Jeśli nie chcesz samodzielnie przygotowywać soku z czarnego bzu, możesz kupić go w sklepie ze zdrową żywnością. Cena za litr soku z czarnego bzu to około 30 zł.

Czarny bez - syrop Oprócz soku z czarnego bzu można zrobić syrop. Świetnie sprawdzi się jako środek przeciwgorączkowy. Ze względu na zawartość antocyjanów, pektyn oraz witamin C i B pomoże w anemii i reumatyzmie. Syrop z czarnego bzu - przepis: 1 kg dojrzałych owoców czarnego bzu, 0,5 kg cukru, szklanka wody. Umyte owoce czarnego bzu przesypujemy do garnka i dodajemy do nich cukier. Wszystko zalewamy wodą. Ma ona tylko przykryć zawartość naczynia. Wszystko gotujemy tak długo, aż owoce czarnego bzu puszczą sok, nie doprowadzając do wrzenia. Całość rozlewamy do słoików. Bez pasteryzacji syrop z czarnego bzu można przechowywać w lodówce do 3 tygodni. Czarny bez - nalewka Nalewka z czarnego bzu to doskonały środek na przeziębienie działający przeciwgorączkowo i wykrztuśnie. Ma też właściwości napotne i przeciwbólowe.

Czarny bez - właściwości i zastosowanie

Dlaczego warto pić sok i syrop z czarnego bzu? Kwiaty czarnego bzu działają napotnie i przeciwgorączkowo. Odpowiadają za to zawarte w nich:

• flawonoidy,
• kwasów fenolowe,
• kwasy organiczne,
• sterole,
• olejek,
• garbniki,
• triterpeny,
• sole mineralne.

Ponadto kwiaty czarnego bzu:

• uszczelniają ściany naczyń włosowatych (zapobiegając powstawaniu tzw. pajączków),
• działają moczopędnie,
• łagodzą ból gardła
• działają przeciwzapalnie,
• można je stosować jako okłady przy zapaleniu spojówek,
• rozrzedzają katar,
• działają wykrztuśnie,
• łagodzą stany zapalne skóry.

Z kwiatów czarnego bzu przygotowuje się desery, herbaty, wina, nalewki i oleje. Owoce czarnego bzu:

• są doskonałym źródłem witamin (szczególnie witaminy A, C i B)
• soli mineralnych (wapnia, potasu, sodu, żelaza i glinu),
• dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym mogą być stosowane do pielęgnacji skóry trądzikowej, -witamina C zawarta w czarnym bzie wzmacnia tkankę łączną oraz wzmaga syntezę włókien kolagenowych, wiec skutecznie rozprawi się z cellulitem,
• są źródłem glikozydów antocyjanowych (hamują wolne rodniki i wykazują działanie antynowotworowe),
• mają właściwości napotne i moczopędne,
• odtruwają organizm i pomagają usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii,
• są stosowane w stanach zapalnych żołądka i jelit,
• pomagają w nerwobólach i rwie kulszowej.

Z owoców czarnego bzu można przyrządzić napar, sok, syrop i nalewkę.

Czarny bez - kiedy zbierać?

Czarny bez kwitnie w maju i czerwcu. Wtedy zbiera się kwitnące baldachy. Trzeba pamiętać, aby nie suszyć ich na słońcu, bo tracą właściwości lecznicze. Owoce najlepiej zbierać na przełomie sierpnia i września. Ścina się je dopiero wtedy, gdy są dojrzałe i czarnofioletowe. 💀Warto o tym pamiętać, ponieważ niedojrzałe owoce czarnego bzu zawierają szkodliwy kwas pruski.💀